Czym są zjawiska parademoniczne?

Wiele miast (374)
Czym są zjawiska parademoniczne?

Data: 2014-03-11 15:48:00 Czytano: 1338 razy

Wywodząca się z wierzeń dawnych Słowian próba wyjaśnienia otaczającej ich rzeczywistości dążyła do uzasadnienia zjawisk przyrodniczych jako działań sił o charakterze nadprzyrodzonym. Te tajemnicze moce, nazywane również parademonicznymi, były łącznikami pomiędzy światem duchowym a materialnym.

Reklama

Określenie przyczyn zjawisk występujących w przyrodzie dawało ludom pierwotnym pewien rodzaj spokoju, który jednak tylko pozornie oddalał ich od tego, co nieznane bądź jeszcze niewyjaśnione. Oprócz prób zrozumienia procesów czysto przyrodniczych, istniały w tychże społecznościach również działania mające na celu uzasadnienie strachu władającego ludzką psychiką. Takie podejście zaowocowało późniejszym zrodzeniem się wierzeń w lęki, które można było realnie opisać. Mimo to, nie zawsze istniała możliwość wyjaśnienia ich pochodzenia czy przyczyny występowania.

Co ciekawe, w przypadku zjawisk parademonicznych można dopatrzeć się podobieństwa pogaństwa z chrześcijaństwem. Wizje obu tych religii przyjęły bowiem w pewnym sensie poglądy o istnieniu sił przyrody oraz bezustannie błądzących duszach, które mogą pełnić nad nimi władzę.

Bezpostaciowe osobliwości genezą ludzkiego strachu

Amorficzne zjawiska parademoniczne stanowiły niegdyś wyraz silnej potrzeby znalezienia źródła wszelkich lęków człowieka. Nie posiadały zdefiniowanej postaci, dlatego po dzień dzisiejszy można je określić mianem "tego czegoś". Uważano, że manifestują się w formie przesłyszeń, np. odgłosu kroków, skrzypienia drzwi i podłogi czy niespodziewanego stukania. Przypisywano im rozmaite znaczenia – wielokrotnie były postrzegane za zapowiedź nadchodzącego nieszczęścia, a zarazem traktowane niczym próba ostrzeżenia przed nim. Różnica między zjawiskami parademonicznymi a demonami polegała przede wszystkim na tym, że ich działania nie pochodziły od konkretnej istoty. Nikt zatem nie potrafił powiedzieć, co mogło je motywować. Nie powodowały ponadto żadnych szkód albo pożytku, lecz tylko zapowiadały zdarzenie oraz wywoływały lęk.

W czasach obecnych dobrze znaną w popkulturze odmianą zjawiska parademonicznego jest poltergeist (w dosłownym tłumaczeniu z niemieckiego "hałaśliwy duch"). Jego koncepcja czerpie bezpośrednio z dawnych przesądów. Przypisuje mu się bowiem tendencję do niepokojenia ludzi odgłosami, ale też przestawiania różnych przedmiotów. Podobnie, jak w przypadku dawnych koncepcji słowiańskich, miejscem zamieszkania tego ducha jest dom – szczególnie zaś interesują go strychy, piwnice, dziury w ścianach czy szuflady.

Duchy, które sieją postrach w świecie żywych

Wspomniana wcześniej chrześcijańska koncepcja dusz pokutujących i błądzących, łącząc się z dawnymi wierzeniami, tworzy podania na temat widzeń postaci z zaświatów. Zjawy te najczęściej pojawiały się w odludnych miejscach bądź tych silnie związanych z czyjąś śmiercią. Mogły być to zarówno cmentarze, miejsca samobójstw, kapliczki, jak i wyróżniające się drzewa. Duch przywiązany do danego obszaru nigdy go nie opuszczał. Do dziś takie postaci kojarzą się ze zrujnowanymi zamkami czy opuszczonymi domami. Są one również często utożsamiane z konkretnymi osobistościami, także tymi o znaczeniu historycznym. Objawiające się widma zwykły przybierać antropomorficzne formy, niekojarzące się zbytnio z samą koncepcją demonów.

Często spotykane są postaci kobiece, włóczące się po danym obszarze.

Zdarzało się niekiedy, że widma przybierały wygląd zwierząt – widywano wtenczas m.in. duchy psów siedzących na rozstajach dróg lub nad brzegiem stawu.

Istnienie zjaw w świecie żywych nie było zazwyczaj zbyt dobrze sprecyzowane. Mniemano, że niektóre z nich były związane z danym miejscem z racji nieuregulowania ważnych spraw za żywota. Zdarzało się też, że pozostawały na danym terenie ze względu na swoją gwałtowną i niekiedy nienaturalną śmierć. Bez względu na to, co motywowało ich do pozostania w sferze śmiertelników, ich działania z reguły nie wpływały szkodliwie na ludzi. Prawda jest taka, że duchy nie miały żadnego bezpośredniego wpływu na rzeczywistość – nawet, jeśli ich obecność pierwotnie siała postrach.

Magdalena Książek

www.TwierdzaWyobrazni.pl

Najnowsze

Popularne